Obieg zamknięty w przedsiębiorstwie
Co dokładnie może znaczyć dla firmy obieg zamknięty?
Ten termin często przewija się w kontekście zrównoważonego rozwoju, od Taksonomii UE po Europejski Zielony Ład (a nawet Strategię Zrównoważonego Rozwoju 2030 Grupy Duni!), ale jakie dokładnie znaczenie ma on w mikroskali firmy?
DEFINICJA
Choć o obiegu zamkniętym najczęściej mówi się w kategorii "gospodarki o obiegu zamkniętym", w rzeczywistości chodzi raczej o połączenie poszczególnych systemów w obieg zamknięty. W związku z tym niezbędna jest redefinicja cyklu życia, tak aby podmioty pracowały nad przekształceniem istniejącej liniowej gospodarki “od kołyski aż po grób” w bardziej cyrkularną gospodarkę “od kołyski do kołyski”.
Może to oznaczać:
Spowalnianie pętli: Spowolnienie przepływu zasobów poprzez projektowanie wysokiej jakości produktów, które mają długą żywotność oraz mogą być naprawiane lub odświeżane, gdy pojawią się problemy. W dzisiejszych czasach wiele produktów, od urządzeń AGD po elektronikę osobistą, jest projektowanych z myślą o "planowanym starzeniu się", aby zmusić konsumentów do regularnego kupowania nowych produktów. Spowolnienie obiegu zasobów jest nie tylko lepsze dla konsumentów i środowiska, ale również dla producentów, jeśli zostanie wykorzystane w kreatywnych modelach biznesowych.
Zamykanie pętli: Nawet najlepiej zaprojektowane produkty w końcu osiągną koniec swojego cyklu życia. Na tym etapie musimy zamknąć pętlę, wprowadzając materiały z powrotem do systemu kiedy to tylko możliwe. Recykling jest przykładem zamykania pętli powszechnie stosowanym na całym świecie. Inne przypadki zamykania pętli obejmują projektowanie produktów nadających się do kompostowania lub wykorzystywanie odpadów do produkcji energii.
Zawężanie pętli: Dodatkową metodą jest efektywne gospodarowanie zasobami i energią, co niektórzy nazywają "zawężaniem pętli". Chociaż podejście to nie spowalnia przepływu zasobów ani nie tworzy systemów zamkniętych, zmniejsza ilość zasobów pierwotnie wprowadzanych do systemu, co w rezultacie wspiera dążenie do gospodarki o obiegu zamkniętym.
Źródło: “Product design and business model strategies for a circular economy” autorstwa Bocken et al. (2015)
KORZYŚCI
Dlaczego firmy powinny dążyć do obiegu zamkniętego? Fundacja Ellen MacArthur, autorytet w dziedzinie obiegu zamkniętego, zidentyfikowała kilka powodów:
Możliwości zysku: Na przykład, dzierżawiąc pralki zamiast je sprzedawać, klienci mogą zaoszczędzić około 1/3 kosztu jednego prania, co przekłada się na proporcjonalne zwiększenie zysku producenta. To tylko jeden z przykładów wykorzystania obiegu zamkniętego do kreatywnego zwiększania przychodów firmy. Innym przykładem jest IKEA, która wprowadziła program odkupu mebli od klientów, dzięki czemu może odsprzedawać używane produkty.
Zmniejszone ryzyko w łańcuchu dostaw: Ostatnie kilka lat, a więc wojny, pandemia, a nawet coś tak “błahego”, jak utknięcie statku w Kanale Sueskim, udowodniły, jak poważne dla przedsiębiorców mogą być skutki zakłóceń w globalnych łańcuchach dostaw. Korzystając z mniejszej ilości surowców pierwotnych, firmy są mniej podatne na wahania cen i utrudnienia, a także mają więcej możliwości korzystania z alternatywnych surowców dostarczanych przez zdecentralizowanych dostawców.
Nowe usługi biznesowe: Przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym, według planów UE, stworzy popyt na dodatkowe usługi, takie jak, między innymi, odzyskiwanie produktów wycofanych z użytku w celu ponownego wprowadzenia do systemu, specjalistyczne naprawy czy produkcja elementów maszyn. Im wcześniej firmy wykorzystają ten potencjał, tym wyższe ich szanse na zwiększenie przychodów jako prekursorzy zmian.
Lepsza interakcja z klientem: Nowe modele biznesowe, takie jak leasing lub wymiana, w związku z tym, że wymagają kontaktu z klientem na każdym etapie cyklu życia produktu, sprzyjają budowaniu długotrwałej współpracy. Dzięki temu producenci mogą śledzić wzorce użytkowania, typowe problemy z produktami, itp. na przestrzeni czasu, co w dłuższej perspektywie doprowadzi do ulepszenia produktów i podniesienia poziomu obsługi klienta.
Dalsze korzyści obejmują:
Zwiększoną wydajność zasobów i energii (a tym samym oszczędność kosztów produkcji)
Oszczędność kosztów dzięki stosowaniu surowców wtórnych zamiast pierwotnych
Redukcję ilości odpadów, co ma zasadnicze znaczenie w kontekście dążenia Europy do EPR ROP
Lepszą reputację marki, ponieważ wielu konsumentów zgłasza zainteresowanie zrównoważonym rozwojem
Przewidywanie zmian w regulacjach prawnych i unikanie kar za ich nieprzestrzeganie
WNIOSKI
Tak więc, chociaż dążenie do gospodarki o obiegu zamkniętym może wydawać się tytanicznym wysiłkiem, spojrzenie na problem z poziomu mikroskali przedsiębiorstwa pozwala dostrzec konkretne i namacalne korzyści, jakie poszczególne jednostki mogą czerpać z obiegu zamkniętego.
Chcesz dowiedzieć się, jak wdrożyć obieg zamknięty do swojego modelu biznesowego i strategii, a także uprzedzić zobowiązania prawne UE? Skontaktuj się z naszym ekspertem ds. zgodności środowiskowej, Diego Perdomo!
_______
Autor: Marie Gomersall, Sustainability Expert w EFF
Źródła:
- “Product design and business model strategies for a circular economy”, Bocken et al. (2015) opublikowane w Journal of Industrial and Production Engineering
- 3E Exchange
- Fundacja Ellen MacArthur